ଏପ୍ରିଲ-୨୦୨୪ : ଜାଣନ୍ତୁ ଚଳିତ ମାସର ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ଵ ଏବଂ ପଡ଼ିବାକୁ ଥିବା ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ ବ୍ରତ-ପର୍ବପର୍ବାଣି

କାଞ୍ଚନ ଟିଭି: ବର୍ଷର ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦିନ ନିଜ ସହିତ ଏକ ନୂତନ ପ୍ରଭାତ ଏବଂ ଏକ ନୂତନ ଆଶାର କିରଣ ଆଣିଥାଏ । ବର୍ତମାନ ଶୀତ ଧୀରେ ଧୀରେ କମିବା ଆରମ୍ଭ କରିଲାଣି ଏବଂ ଗ୍ରୀଷ୍ମ ଋତୁ ସୂର୍ଯ୍ୟର ପ୍ରବଳ ଉତାପ ସହିତ ଶିଖରରେ ପହଂଚିବା ଆରମ୍ଭ କରିବ । ସରଳ ଶବ୍ଦରେ, ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସ ବର୍ତମାନ ଆମକୁ ବିଦାୟ ଦେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏବଂ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ଆସିବାକୁ ଯାଉଛି । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ, ଆଗାମୀ ମାସ ଆମ ପାଇଁ କିପରି ହେବ ଜାଣିବାକୁ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଆଗ୍ରହୀ । ପ୍ରେମ ଜୀବନରେ ମଧୁରତା ରହିବ ନା ବିବାଦ ହେବ? କ୍ୟାରିୟର ଏବଂ ବ୍ୟବସାୟରେ ଫଳାଫଳ କିପରି ପାଇବେ?
କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ, ଏପ୍ରିଲ ମାସ ଅନେକ ଉପାୟରେ ବିଶେଷ ହେବ କାରଣ ଗୋଟିଏ ପଟେ ପିଲାମାନଙ୍କର ସ୍କୁଲ ଏପ୍ରିଲରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ, ଅନ୍ୟପଟେ ନୂଆ ଆର୍ôଥକ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଏପ୍ରିଲରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ । ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପ୍ରିଲ୍ ମାସ ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜିନିଷଗୁଡ଼ିକ ବିଷୟରେ ଜଣାଇବୁ । ଏହି ମାସର ଉପବାସ, ପର୍ବ ଏବଂ ବ୍ୟାଙ୍କ ଛୁଟିଦିନ କେବେ ପଡ଼ୁଛି ଏବଂ ଏପ୍ରିଲ ମାସରେ ଜନ୍ମ ହୋଇଥିବା ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିତ୍ୱ କ’ଣ ଏହା ବିଷୟରେ ଆପଣଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କହିବୁ ।
ଯେତେବେଳେ ଏପ୍ରିଲ ମାସର ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ୱ ବିଷୟରେ କଥା ଆସେ, ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ଉଭୟ ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଏବଂ ସନାତନ ଧର୍ମରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ତାରିଖ, ଦିନ, ମାସ ଇତ୍ୟାଦିର ବିଶେଷ ମହତ୍ୱ ରହିଛି । ଯଦି କୌଣସି ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ତେବେ ସର୍ବପ୍ରଥମେ ତାରିଖ ଏବଂ ମାସକୁ ବିଚାର କରାଯାଏ । ଏହି ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଓଭରଭ୍ୟୁ ଆର୍ଟିକିଲରେ ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପ୍ରିଲ ମାସର ଧାର୍ମିକ ମହତ୍ୱ ବିଷୟରେ କହିବୁ ।
ମାର୍ଚ୍ଚ ପରି, ଏପ୍ରିଲ୍ ମଧ୍ୟ ଉପବାସ ଏବଂ ପର୍ବରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ଧାର୍ମିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ, ଏହି ମାସ ବର୍ଷର ଅନ୍ୟ ମାସ ଅପେକ୍ଷା ଅଧିକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବିବେଚନା କରାଯାଏ କାରଣ ଏହି ମାସ ହିନ୍ଦୁ ନୂଆ ବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ଅଟେ ଏବଂ ବର୍ଷର ପ୍ରଥମ ମାସ ଅଟେ ଯାହା ଚୈତ୍ର ମାସ ନାମରେ ଜଣାଶୁଣା । ଯଦି ଆମେ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ବିଷୟରେ କଥା ହେବା, ତେବେ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ର ଆରମ୍ଭ ଚୈତ୍ର ମାସରେ ହେବ ଏବଂ ଏହା ବୈଶାଖ ମାସରେ ଶେଷ ହେବ । ଏହା ବିକ୍ରମ ସବନ୍ତର ପ୍ରଥମ ମାସ ଯାହା ସାଧାରଣତଃ ଗ୍ରେଗୋରିଆନ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ମାର୍ଚ୍ଚ କିମ୍ବା ଏପ୍ରିଲରେ ପଡ଼େ ।

ଚୈତ୍ର ମାସ ୨୬ ମାର୍ଚ୍ଚରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ ଏବଂ ଏହା ୨୩ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ରେ ଶେଷ ହେବ ।ବିକ୍ରମ ସବନ୍ତ ଅନୁଯାୟୀ ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷ ଚୈତ୍ର ମାସରୁ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ଯାହା ହିନ୍ଦୁ ନବ ବର୍ଷ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । କୁହାଯାଏ ଯେ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡର ସୃଷ୍ଟିକର୍ତା ଭଗବାନ ବ୍ରହ୍ମା ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷର ପ୍ରତୀପଦାରୁ ବ୍ରହ୍ମାଣ୍ଡ ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସତ୍ୟଯୁଗ ମଧ୍ୟ ଚୈତ୍ର ମାସରୁ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ଚୈତ୍ର ପ୍ରତୀପଦା ତାରିଖରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀ ହରି ବିଷ୍ଣୁ ତାଙ୍କର ଦଶ ଅବତାରର ପ୍ରଥମ ଅବତାର, ମତ୍ସ୍ୟ ଅବତାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଜଳ ପ୍ରଳୟ ମଧ୍ୟରେ ମନୁଙ୍କୁ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ ସ୍ଥାନକୁ ନେଇଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ପରେ ନୂତନ ସୃଷ୍ଟି ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ।
ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ମାସର ନାମ ନକ୍ଷତ୍ର ଆଧାରରେ ରଖାଯାଏ । ଯେଉଁ ନକ୍ଷତ୍ରରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଉପସ୍ଥିତ ଥାଆନ୍ତି ସେହି ମାସର ନାମ ସେହି ନକ୍ଷତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ ରଖାଯାଏ । ଏହି କ୍ରମରେ, ଚୈତ୍ର ମାସର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ଦିନ, ଚିତ୍ରା ନକ୍ଷତ୍ରରେ ରୁହନ୍ତି, ତେଣୁ ଏହି ମାସ ଚୈତ୍ର ମାସ ଭାବରେ ଜଣାଶୁଣା । ଏହି ମାସରେ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ରାଶିର ପ୍ରଥମ ରାଶି, ମେଷ ରାଶିରେ ଚନ୍ଦ୍ର ପ୍ରବେଶ କରନ୍ତି ।
ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ରେ ଅନେକ ଶୁଭ ଓ ପବିତ୍ର ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯିବ ବୋଲି ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଓଭରଭ୍ୟୁ ସୂଚାଉଛି , ଯେଉଁଥିରେ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଇତ୍ୟାଦି ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହି ମାସରେ ଉପବାସ ଏବଂ ଉପାସନା କରି ଶୁଭ ଫଳାଫଳ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ । କିନ୍ତୁ, ଏହି ମାସ ୨୩ ଏପ୍ରିଲରେ ଶେଷ ହେବ ଏବଂ ପରଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ୨୪ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ରେ ବୈଶାଖ ମାସ ଆରମ୍ଭ ହେବ ଏବଂ ଏହି ମାସର ଶେଷ ଦିନ ୨୩ ମଇ ୨୦୨୪ ହେବ ।
ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ଦ୍ୱିତୀୟ ମାସ ହେଉଛି ବୈଶାଖ ଯାହାକି ଇଂରାଜୀ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ ଏପ୍ରିଲ କିମ୍ବା ମେ ମାସରେ ପଡ଼େ । ଏହି ମାସ ବିଶାଖା ନକ୍ଷତ୍ର ସହିତ ଜଡ଼ିତ ଏବଂ ଏହି ମାସ ଆପଣଙ୍କୁ ଧନ ପ୍ରାପ୍ତି କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥାଏ । ବିଶେଷ କରି ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁ, ପର୍ଶୁରାମ ଏବଂ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କ ପୂଜା ପାଇଁ ଏହି ମାସ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।
ବାଙ୍କେ ବିହାରୀ କେବଳ ବୈଶାଖ ମାସରେ ଭକ୍ତମାନଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ପାଦର ଦର୍ଶନ ଦିଅନ୍ତି, ଯାହା ବର୍ଷକୁ ଥରେ ହୁଏ । ଗଙ୍ଗାରେ ଗାଧୋଇବା ପାଇଁ ଏହି ମାସର ମଧ୍ୟ ନିଜର ମହତ୍ୱ ରହିଛି ଏବଂ ଏହି ସମୟ ମଧ୍ୟରେ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେ ଶୁଭ କାର୍ଯ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ ।
ଜ୍ୟୋତିଷୀୟ ତଥ୍ୟ ଓ ହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗ ଗଣନା :
ଏପ୍ରିଲ୍ ହେଉଛି ବର୍ଷର ଚତୁର୍ଥ ମାସ ଏବଂ ମୁଖ୍ୟତଃ ହିନ୍ଦୁ ବର୍ଷର ପ୍ରଥମ ମାସ । ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ମୂଳା ନକ୍ଷତ୍ର ଅନ୍ତର୍ଗତ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ସପ୍ତମୀ ତିଥିରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ ଅର୍ଥାତ୍ ୧ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ଓ ମାସଟି ଉତରଷାଢ଼ା ନକ୍ଷତ୍ର ଅନ୍ତର୍ଗତ କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ସପ୍ତମୀ ତିଥିରେ ଶେଷ ହେବ ଅର୍ଥାତ୍ ୩୦ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ।

ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ ବ୍ରତ ଏବଂ ପର୍ବପର୍ବାଣି :
ସନାତନ ଧର୍ମରେ ପ୍ରତି ମାସରେ ଅନେକ ଉପବାସ ଏବଂ ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯାଏ ଏବଂ ଏହି ସମସ୍ତ ପର୍ବ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଭକ୍ତି ଓ ବିଶ୍ୱାସ ସହିତ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହିପରି, ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ରେ ଅନେକ ଉପବାସ ଏବଂ ପର୍ବ ମଧ୍ୟ ଦେଖାଯିବ ଯାହା ଅପ୍ରିଲ ଓଭରଭ୍ୟୁ ପଢ଼ି ଆପଣ ଜାଣିପାରିବେ । ଏହି ମାସରେ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରୀ ଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ପରି ପବିତ୍ର ପର୍ବ ପାଳନ କରାଯିବ । ଆସନ୍ତୁ ବର୍ତମାନ ଆପଣଙ୍କୁ ଏପ୍ରିଲ୍ ୨୦୨୪ ର ଉପବାସ ଏବଂ ପର୍ବପର୍ବାଣିଗୁଡ଼ିକର ତାରିଖ ସହିତ ପରିଚିତ କରାଇବା ।
ପାପମୋଚନୀ ଏକାଦଶୀ (୫ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ଶୁକ୍ରବାର) :
ବର୍ଷରେ ପଡ଼ୁଥିବା ୨୪ ଏକାଦଶୀ ମଧ୍ୟରୁ ପାପମୋଚନୀ ଏକାଦଶୀକୁ ବହୁତ ଶୁଭ ଏବଂ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ମାନନ୍ତି । ପାପମୋଚନୀ ଏକାଦଶୀ ଅର୍ଥ ପାପର ନଷ୍ଟ କରୁଥିବା ଏକାଦଶୀ । ଏହି ଏକାଦଶୀ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀହଋ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ କରାଯାଏ ଓ ଏହି ଦିନ ବିଧି ବିଧାନ ସହିତ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କଡ଼ା ପୂଜା ହୁଏ । ଏହି ଦିନ ମଣିଷ କାହାର ନିନ୍ଦା କରିବା କିମ୍ବା ମିଛ କହିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଯେଉଁ ଲୋକମନେ ପାପମୋଚନୀ ଏକାଦଶୀ ପାଳନ କରନ୍ତି ତାଙ୍କୁ ବ୍ରହ୍ମହତ୍ୟା, ସୁନା ଚୋରୀ, ହିଂସା, ମଦ୍ୟପାନ, ଓ ଭ୍ରୁଣହତ୍ୟା ସହିତ କେତେଗୁଡ଼ିଏ ଘୋର ପାପରୁ ମୁକ୍ତି ମିଲିଯାଏ ।
ଶନି ପ୍ରଦୋଶ ବ୍ରତ (କୃଷ୍ଣ) (୬ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ଶନିବାର) :
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପ୍ରତି ମାସରେ ଅନେକ ଉପବାସ ପାଳନ କରାଯାଏ, ପ୍ରଦୋଶ ବ୍ରତ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତି ମାସର କୃଷ୍ଣ ଏବଂ ଶୁକ୍ଲ ପକ୍ଷର ତ୍ରୟୋଦଶୀ ତିଥିଖରେ ପ୍ରଦୋଶ ବ୍ରତ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ତାରିଖରେ ଭଗବାନ ଶିବ ଏବଂ ମାତା ପାର୍ବତୀଙ୍କ ଉପାସନା ଫଳପ୍ରଦ ଅଟେ । ଏହି ମାସରେ ପ୍ରଦୋଶ ବ୍ରତ ଶନିବାର, ୦୬ ଅପ୍ରିଲ ରେ ପଡ଼ୁଛି । ଶନିବାର ଦିନ ଏହା ପଡ଼ୁଥିବାରୁ ଏହାକୁ ଶନି ପ୍ରଦୀଶ ବ୍ରତ କୁହାଯିବ । ପୁରାଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏହି ଉପବାସ ପାଳନ କରି ଭକ୍ତ ଦୀର୍ଘ ଆୟୁ ହୁଅନ୍ତି ।
ମାସିକ ଶିବରାତ୍ରି (୭ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ରବିବାର ) :
ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ଭକ୍ତମାନେ ମାସିକ ଶିବରାତ୍ରୀ ଉପବାସ ମଧ୍ୟ ପାଳନ କରନ୍ତି । ଆସନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବା ଯେ ମାସିକର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ମାସ, ଯେତେବେଳେ ଶିବରାତ୍ରୀ ଅର୍ଥ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କ ରାତି । ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଓଭରଭ୍ୟୁ ଆପଣଙ୍କୁ ଜଣାଉଛି ଯେ ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରତ୍ୟେକ ମାସର କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷ ଚତୁର୍ଦଶୀ ତିଥି ମାସିକ ଶିବରାତ୍ରୀ ଭାବରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ଉପବାସ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କୁ ସମର୍ପିତ ଏବଂ ଶିବ ଭକ୍ତମାନେ ବିଶ୍ୱାସ ସହିତ ପାଳନ କରନ୍ତି ଏବଂ ତାଙ୍କ ଆଶୀର୍ବାଦ ପାଇବା ପାଇଁ ମହାଦେବଙ୍କୁ ପଦ୍ଧତିଗତ ଭାବରେ ପୂଜା କରନ୍ତି ।
ଚୈତ୍ର ଅମାବାସ୍ୟା (୮ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ସୋମବାର) :
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଅମାବାସ୍ୟା ତିଥି ପ୍ରତି ମାସରେ ପଡ଼େ ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଅମାବାସ୍ୟାର ନିଜର ମହତ୍ୱ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ, ଚୈତ୍ର ଅମାବାସ୍ୟାକୁ ବିଶେଷ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଯାହା ପ୍ରତିବର୍ଷ ଚୈତ୍ର ମାସର କୃଷ୍ଣ ପକ୍ଷର ଅମାବାସ୍ୟାରେ ପଡ଼େ । ଏହି ଦିନ ସ୍ନାନ, ଦାନ, ଜପ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଧାର୍ମିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ କରାଯାଏ । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଚୈତ୍ର ଅମାବାସ୍ୟା ଦିନ ମଧ୍ୟ ପିତୃ ତର୍ପଣ ଇତ୍ୟାଦି କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ପାଇଁ ସର୍ବୋତମ ଦିନ କାରଣ ପିତୃପୁରୁଷଙ୍କ ସହ ଜଡ଼ିତ କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ଏହି ଅମାବାସ୍ୟା ସର୍ବୋତମ ।
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି (୯ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର): ନବରାତ୍ରୀର ନଅ ଦିନ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭ ଏବଂ ପବିତ୍ର ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ହିନ୍ଦୁ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁଯାୟୀ, ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରୀ ଚୈତ୍ର ମାସର ପ୍ରତୀପଦା ତାରିଖରେ ପଡ଼େ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ନୂତନ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଏହି ଦିନରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥାଏ । ନବରାତ୍ରି ନଅ ଦିନରେ ଦେବୀ ଦୁର୍ଗାଙ୍କର ୯ ଟି ଅବତାରକୁ ରୀତିନୀତି ସହିତ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରୀ ପ୍ରଥମ ଦିନରେ କଳଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୁଏ ଏବଂ ଏହା ପରେ ନବମୀ ତିଥି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେବୀଙ୍କ ପାଇଁ ଉପବାସ ଓ ପୂଜା କରାଯାଇଥାଏ । ନବରାତ୍ରିର ଶେଷ ଦିନରେ ଛୋଟ ଝିଅମାନଙ୍କୁ ଖାଦ୍ୟ ଦିଆଯାଏ ।
ଉଗାଦି (୯ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର): ହିନ୍ଦୁ ନବବର୍ଷର ଆଗମନର ଖୁସିରେ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତରେ ଉଗାଦି ପାଳନ କରାଯାଏ । ଗ୍ରିଗୋରିୟାନ କୈଲନ୍ଡର୍ ଅନୁସାରେ, ଏହା ମାର୍ଚ୍ଚର ଅନ୍ତ ଓ ଅପ୍ରିଲର ଆରମ୍ଭର ସମୟ । । ଦକ୍ଷିଣ ଭାରର୍ତେ ରହୁଥିବା ଲୋକମାନେ ଉଗାଦୀ ପର୍ବ ବହୁତ ଧୂମଧାମରେ ପାଳନ କରନ୍ତି । ଏହି ଦିନ ଲୋକ ନିଜର ସମ୍ପର୍କୀୟ ଓ ସାଙ୍ଗମାନଙ୍କ ସହ ଏକଜୂଟ ହୁଅନ୍ତି ଓ ପ୍ରକାର-ପ୍ରକାରର ଖାଦ୍‌ଯ ଖାଆନ୍ତି ।
ଘଟସ୍ଥାପନା ପୂଜା (୦୯ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର) : ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ୨୦୨୪ ର ପ୍ରଥମ ଦିନ ଅର୍ଥାତ ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରେ କଳଶ ସ୍ଥାପନା କରାଯାଏ । ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଓଭରଭ୍ୟୁ ରେ ପାଢ଼ୀ ଜାଣନ୍ତୁ ଯେ ଏହି ତିଥିରେ କଳଶ ସ୍ଥାପନା ବହୁତ ଶୁଭ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏହା ପରେ, ୯ ଦିନ ଯାଏଁ ଏହି କଳଶ ପୂଜା କରାଯାଏ, କିନ୍ତୁ ଆପଣଙ୍କୁ କଳଶ ସ୍ଥାପନା କରିବା ସମୟରେ ନିୟମଗୁଡ଼ିକର ବିଶେଷ ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଉଚିତ । କଳଶ ସ୍ଥାପନା କରିବା ସମୟରେ ନ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରନ୍ତୁ ।
ଗୁଡ଼ୀ ପଡ଼ବା (୯ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର) : ଗୁଡ଼ି ପଡ଼ବାର ପର୍ବ ମୁଖ୍ୟ ରୂପରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଧୂମଧାମରେ ପାଳନ କରାଯାଏ । ହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷର ପ୍ରତିପଦା ତିଥିରେ ଗୁଡ଼ୀ ପଡ଼ବା ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହି ପର୍ବରୁ ହିନ୍ଦୁ ନବବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ । ଏହା ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ପ୍ରତିପଦାରୁ ନୂଆ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।
ଚେଟୀଚଣ୍ଡ (୧୦ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ବୁଧବାର) : ସିନ୍ଧୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ପ୍ରମୁଖ ପର୍ବ ଚେଟୀଚଣ୍ଡ ଓ ଏହା ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ, ଚୈତ୍ର ମାସ ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷରେ ଚନ୍ଦ୍ର ଦର୍ଶନର ତିଥି ଅର୍ଥାତ ଦ୍ୱିତୀୟ ତିଥିରେ ସିନ୍ଧୀ ଲୋକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପାଳନ କରାଯାଏ । ଏହା ସବୁଠାରୁ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଏବଂ ଲୋକପ୍ରିୟ ପର୍ବ ମଧ୍ୟରୁ ଝୁଲେଲାଲ ଜୟନ୍ତୀ ଗୋଟେ ଓ ଏହି ଦିନ ସିନ୍ଧୀ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକ ଝୁଲେଲାଲ ମନ୍ଦିର ଯାଆନ୍ତି ଓ ତାଙ୍କର ପୂଜା କରନ୍ତି । ସିନ୍ଧୀ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ଏହି ତିଥି ବହୁତ ଶୁଭ ବିବେଚନା କରାଯାଏ କାରଣ ଏହି ଦିନ ସିନ୍ଧୀ ଲୋକଙ୍କଅର ନୂଆ ବର୍ଷ ଆରମ୍ଭ ହୁଏ ।
ମେଷ ସଂକ୍ରାନ୍ତି (୧୩ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ଶନିବାର): ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ସଂକ୍ରାନ୍ତି ତିଥି କୁ ବହୁତ ପୂଣ୍ୟ ଓ ଲାଭକାରୀ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଓ ଏହି ଦିନ ଦାନ-ପୂଣ୍ୟ କରିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଶୁଭ । ସୂର୍ଯ୍ୟ ଦେବ ପ୍ରତ୍‌ଯେକ ମାସରେ ରାଶି ପରିବର୍ତନ କରନ୍ତି ଓ ଏହା ଗୋଚର କୁହାଯାଏ । ଯେବେ ସେ ନିଜ ରାଶି ବଦଳାଇ ନୂଆ ରାଶିକୁ ଯାଆନ୍ତି ତାକୁ ସଂକ୍ରାନ୍ତି କୁହାଯାଏ । ଏବେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ମହାରାଜ ୧୩ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଦିନ ରାଶି ଚକ୍ରର ପ୍ରଥମ ରାଶି ମେଷରେ ପ୍ରବେଶ କରିବେ ଓ ଏହି ଦିନକୁ ମେଷ ସଂକ୍ରାନ୍ତି କୁହାଯାଏ ।
ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପାରଣ (୧୭ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ବୁଧବାର) : ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ନଅ ଦିନ ଯାଏଁ ପାଳନ କରାଯାଏ ଓ ଏହି ଦିନ ମା ଦୂର୍ଗାଙ୍କ ନବ ସ୍ୱରୂପକୁ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପାଳନ କରିବା ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ, ଚୈତ୍ର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷ ଦଶମୀ ତିଥିରେ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ପାଳନ ହୁଏ ଯାହା ନଅ ଦିନିଆ ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରି ଉତ୍ସବର ଅନ୍ତିମ ଦିନର ପ୍ପ୍ରତୀକ ।
ରାମନବମୀ (୧୭ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ବୁଧବାର) : ମର‌୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତମ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କୁ ଶ୍ରୀ ହରି ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସପ୍ତମ ଅବତାର ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଯିଏ ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାଜା ଦଶରଥଙ୍କ ଘର ଜନ୍ମ ନେଇଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁ ନବବର୍ଷର ଆରମ୍ଭ ଚୈତ୍ର ମାସ ଓ ଏହି ମାସ ନବରାତ୍ରିର ନଅ ଦିନ ଯାଏଁ ଶକ୍ତି ସାଧନା ହୁଏ । ଚୈତ୍ର ନବରାତ୍ରିର ନବମ ଦିନ ଯଥା ନବମୀ ତିଥିକୁ ମହତ୍ୱପୂର୍ଣ ବିବେଚନା କରାଯାଏ କାରଣ ଏହି ଦିନ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା ସେଥିପେନ ମାର୍ଚ୍ଚ ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷର ନବମୀ ତିଥିକୁ ରାମନବମୀ ରୂପରେ ପାଳନ କରାଯାଏ ।

କାମଦା ଏକାଦଶୀ ବ୍ରତ (୧୯ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ଶୁକ୍ରବାର) : ହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ, ଚୈତ୍ର ମାସର ଶୁକ୍ଳ ପକ୍ଷର ଏକାଦଶୀ ତିଥିକୁ କାମଦା ଏକାଦଶୀ କୁହାଯାଏ । ଏହି ଦିନ ଭକ୍ତ କାମଦା ଏକାଦଶୀର ବ୍ରତ ରଖନ୍ତି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଏହି ବ୍ରତ ଶ୍ରୀହରିଙ୍କର ସବୁଠାରୁ ଉତମ ବ୍ରତ ଓ ଏହି ତିଥିରେ ଭଗବାନ ବାସୁଦେବ ଓ ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କଡ଼ା ଉପାସନ କରାଯାଏ । କାମଦା ଏକାଦଶୀ ବିଷୟରେ କହିବାକୁ ଗଲେ, କାମଦା ଶବ୍ଦ ସଂସ୍କୃତର ନିଆ ଯାଇଛି ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସମସ୍ତ ଇଚ୍ଛା ପୂର୍ଣ ହେବା । ଏହି ବ୍ରତ ଭକ୍ତଗଣ ଜଗତର ପାଳନକର୍ତା ଭଗବାନ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କୁ ବିଧି-ବିଧାନ ସହିତ ପୂଜା କରନ୍ତି । ଏହା କରିବା ଦ୍ୱାରା ଭକ୍ତଙ୍କର ସମସ୍ତ ଇଚ୍ଛା ପୁରଣ ହୁଏ । ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମ ଅନୁସାରେ, ଏହି ବ୍ରତ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଅଜାଣତରେ କରାଯାଇଥିବା ଭୁଲ ଓ ପାପରୁ ମୁକ୍ତି ମିଳିଥାଏ ।
ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ (୨୩ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର) : ହନୁମାନଙ୍କୁ ଭଗବାନ ଶିବଙ୍କର ରୁଦ୍ର ଅବତାର ବୋଲି କୁହାଯାଏ ଓ ହନୁମାନ ରାମଙ୍କର ପରମ ଭକ୍ତି ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ ।ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ସଙ୍କଟମୋଚନ ହନୁମାନଙ୍କୁ ବହୁତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଓ ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀ ଦିନ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମୋତ୍ସବ ବହୁତ ହର୍ଷୋଲା ସହିତ ପାଳନ ହୁଏ । ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪ ଓଭରଭ୍ୟୁ କହୁଛି ଯେହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗା ଅନୁସାରେ, ଚୈତ୍ର ମାସାର ପୂର୍ଣିମା ତିଥିରେ ସାହସ ଓ ଶକ୍ତିର ଦେବତା ଓ ବାୟୁଦେବଙ୍କ ପୁତ୍ର ହନୁମାନଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା । । ମଙ୍ଗଳବାର ଦିନ ପଡ଼ୁଥିବା ହନୁମାନ ଜୟନ୍ତୀର ମହତ୍ୱ ବହୁତ ଅଧିକ ହୋଇଥାଏ ।
ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ବ୍ରତ (୨୩ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ମଙ୍ଗଳବାର) :
ଚୈତ୍ର ମାସାରେ ପଡ଼ିବାକୁ ଥିବା ପୂର୍ଣିମାକୁ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣିମା କୁହ ଯାଏ । କିନ୍ତୁ କିଛି ଲୋକ ଏହି ବ୍ରତକୁ ଚୈତୀ ପୂନମ ମଧ୍ୟ କୁହନ୍ତି ।’ସନାତନ ଧର୍ମରେ ଚୈତ୍ର ପୂର୍ଣିମା ବ୍ରତର ବହୁତ ମହତ୍ୱ ରହିଛି ଓ ଏହି ତିଥିରେ ଭଗବାନ ସତ୍ୟନାରାୟଣଙ୍କୁ ବିଧି ବିଧାନ ସହିତ ପୂଜା କରାଯାଏ । ଏହି ବ୍ରତକୁ କରିବା ଯୋଗୁଁ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନରେ ସୁଖ ସମୃଦ୍ଧି ପ୍ରାପ୍ତି ହୁଏ ଓ ସମସ୍ତ ମନକାମନା ପୂରଣ ହୁଏ । କିଛି ଲୋକ ଚୈତ୍ର ପୁର୍ଣିମା ବ୍ରତ ଦିନ ନିର୍ଜଳ ଉପବାସ କରନ୍ତି ।
ସଂକଷ୍ଟୀ ଚତୁର୍ଥୀ (୨୭ ଅପ୍ରିଲ ୨୦୨୪, ଶନିବାର) :
ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ପ୍ରତି ମାସ ପଡ଼ୁଥିବା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ବ୍ରତ ହେଉଛି ସଂକଷ୍ଟୀ ଛୁତୁର୍ଥୀ ଯାହା ଭକ୍ତଙ୍କର ସମସ୍ତ କଷ୍ଟ ଓ ବିପଦ ଦୂର କରିଥାଏ । ସଂକଷ୍ଟୀ ଶବ୍ଦ ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ଅଟେ ଯାହାର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସଙ୍କଟରୁ ମୁକ୍ତି ପାଇବା । ଧାର୍ମିକ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ ସଂକଷ୍ଟୀ ଚତୁର୍ଥୀ ବ୍ରତର ଆରମ୍ଭ ସୂର୍ଯ୍ୟଦୟରେ ହୋଇଥାଏ ଓ ଏହା ଚନ୍ଦ୍ର ବାହାରିବା ପରେ ସମାପ୍ତ ହୋଇଥାଏ । ହିନ୍ଦୁ ପଂଚାଙ୍ଗ ଅନୁସାରେ, ଏହି ମାସରେ ଦୁଇ ଥର ଛୁତୁର୍ଥୀ ତିଥି ଆସେ ଓ ଏହି ଦିନ ବିଘ୍ନହର୍ତା ଭଗବାନ ଗଣେଶଙ୍କ ପୂଜା କରାଯାଏ । କୁହଯାଏ କି ଭଗବାନ ଗଣେଶ ନିଜର ଭକ୍ତଙ୍କ ଜୀବନର ସମସ୍ତ ଦୁଖ ଦୂର କରିଦିଅନ୍ତି । ଧାର୍ମିକ ଗ୍ରନ୍ଥରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ବ୍ରତର ବର୍ଣନା ହୋଇଛି ଓ ଏହି ବ୍ରତ ପାଳନ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ଗଣେଶ ମନବାଂଚିତ ଫଳ ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି ।